I Shall Return to this Bengal_Question Bank

 (E-content developed by Dr N. A. Jarandikar)

Module IV

 

I Shall Return to this Bengal

प्रस्तुतची कविता ही जिबानानंद दास (Jibanananda Das) यांनी लिहिलेली आहे. या कवितेला भारताच्या फाळणीची पार्श्वभूमी आहे. १९४७मध्ये भारतच्या फाळणीनंतर पूर्व पाकिस्तान (म्हणजे आजचा बांगलादेश) आणि पश्चिम पाकिस्तान (म्हणजेच आजचा पाकिस्तान) निर्माण झाले. पैकी पूर्व पाकिस्तान हा बंगाल प्रांताची फाळणी करून निर्माण करण्यात आला. या वेदनेचे प्रतिबिंब या कवितेत पहावयास मिळते.

एकसंघ अशा बंगालमध्ये परतण्याची कवीला आस लागलेली आहे. त्याची ही इच्छा अपूर्ण राहणार असल्याची त्याला जाणीव आहे. त्यामुळे तो म्हणतो की एकसंघ अशा बंगालमध्ये, इथल्या धनिशिरीकाठी (धनिशिरी नावाची नदी) (Dhanisiri) एके दिवशी एखादी मैना (myna) बनून, एखादी घार (fishing-kite) बनून किंवा एखादा कावळा (dawn crow) बनून मी परत येईन आणि तुम्ही मला दाट धुक्यावर अलगद तरंगताना, किंवा फणसाच्या सावलीत (shade of jackfruit tree) वा सुगीच्या हंगामात इथे विसावलेला पाहू शकाल. किंवा एखादं बदक (duck) ज्याच्या पायावरून पाणवनस्पतीने सुगंधित झालेले पाणी (kalmi-scented waters) सतत वहात आहे अशा बदकाच्या रुपातही तुम्ही मला पाहू शकाल. इथल्या नद्या आणि धनधान्याने समृद्ध असणारी भूमी, जलंगी नदीच्या (Jalangi) लाटांनी सिंचित इथला संपन्न समुद्र किनारा यांच्या प्रेमापोटी मी इथे पुन्हा परत येईन.   

इथे तुम्हाला कधीकाळी संध्याकाळची एखादी वाऱ्याची झुळूक काचेवर धडकताना दिसेल किंवा एखादे घुबड (barn owl) कापसाच्या झाडावरून घुमताना दिसेल, एखादे लहान मूल गवतावरती धान्य (rice-grains) फेकताना दिसेल किंवा मग एखादा मुलगा रूपसा नदीच्या (Rupsa) घोंघावणाऱ्या प्रवाहात आपली छोटीशी नाव घेऊन घराकडे परततो आहे, आणि पांढरेशुभ्र बगळे (white egrets) या लालभडक ढगांमध्ये न्हाऊन निघालेले आहेत, असे दृश्य पहायला मिळेल. अशा या सगळ्याच समूहांमध्ये तुम्ही मला पाहू शकाल.

Question Bank

1. The poem “I shall Return to this Bengal” is written by _____.

          a) Jibanananda Das                                   b) Rabindranath Tagore

          c) A. P. J. Abdul Kalam                               d) Henry Derozio

2. _____ floats on the mist’s bosom.

          a) parrot      b) crow                 c) sparrow             d) pheasant

3. After his death, the poet would like to take rebirth in the forms of _____.

a) myna, fishing kite or dawn crow b) myna, peacock or morning sparrow

c) myna, dove or nightingale             d) myna, parrot or cuckoo

4. The green shore of Bengal is drenched by the waves of _____.

a) Jamadagni        b) Jamuna            c) Rupsa               d) Jalangi

5. The owl calls from _____ tree.

a) silken oak         b) silk-cotton       c) silk-tibre           d) palm

6. A little child tosses ______ on the court yard grass.

          a) rice-grains        b) coins       c) wheat-grains              d) food grains

7. The poet wishes to return to _____.

          a) Punjab              b) Haryna             c) Bengal              d) Maharashtra

8. Under the shade of _____ tree, the poet wants to enjoy on his return.

          a) mango              b) jackfruit                    c)banyan              d) peepul

9. ______ will be seen riding on the evening breeze.

          a) a duck              b) a glass fly         c) an owl               d) a crow

10. A young girl ties _____ in the red feet of a duck.

          a) bells                  b) ribbons             c) flowers              d) silk thread

11. The poet says, he will return for the sake of _____.

a) Bengal’s rivers, fields and crops                     b) Bengal’s food items

c) Bengal’s climate                                                d) Bengal’s art and culture

12. The poet wants to return to ______.

          a) the Brahmputra’s bank                 b) the Chenab’s bank

          c) the Dhanisiri’s bank                    d) the Padma’s bank

Q. Answer the following questions in 3-4 sentences each.

1. Why does the poet say that he shall return to this Bengal to Dhansiri’s bank?

Ø  The poem is set against the background of Bengal’s partition (फाळणी). The poet is very much hurt (दु:ख होणे) by this partition. He has very lovely memories of the old Bengal. So, for the love of Bengal’s rivers, fields and crops, the poet would like to return to Bengal. In short, the poet’s love for Nature of Bengal urges him to take rebirth in the same land.

2. In what different forms the poet wishes to take rebirth in Bengal?

Ø  The poet knows that it will not be possible to take rebirth as man in Bengal. He is very much fascinated by the natural beauty of Bengal. So he thinks that he will return in some form of Nature. That’s why he says that he will return as myna, fishing-kite, dawn crow or a duck. He also wishes to take the form of glass-fly, owl or egret bird.

Q.  Write a short note: Jibanananda Das’s love for the United Bengal

Ø  Jibanananda Das is a Bengali poet. The poem “I Shall Return to this Bengal” deals with his love for nature and love for United Bengal. He is very much disturbed by the partition of Bengal. He wishes to take rebirth in that united land. But he does not want to return as man. He wants to be in different forms of nature. He wants to be a very little and tiny creature such as myna, fishing-kite, dawn crow or a duck. He also wishes to take the form of glass-fly, owl or egret bird.

*    *    *    *    *