Phonology (1)

 (e-content developed by Prof. (Dr) N A Jarandikar)

Module II: Phonology

• येथे सर्वप्रथम आपण इंग्रजीमध्ये स्वर आणि व्यंजने यांच्यासाठी वापरले जाणारे symbols माहित करून घेऊ.

·         The concept of ‘transcription’ involves how to pronounce English words and how to write down their pronunciation.

·         For this, at first, we must know the script used for transcription.

·         This script is known as the IPA symbols. These symbols are used worldwide.

·         In written aspect of English, there are 26 letters.

·         In case of spoken aspect, there are 44 sounds in English.

·         A sound is also termed as ‘phoneme’.

·         There are 24 consonants and 20 vowels (total 44 sounds/phonemes).

·         Sounds are written with the help of sound boundaries: /_____/

·         Let’s get acquainted with the IPA symbols.

·         Consonants:

 

Sl. No.	IPA Symbol	Pronunciation	Example	Explanation
1.	/p/	प्	pot; cup	मराठीतील ‘प’ प्रमाणे
2.	/b/	ब्	bat, cab	मराठीतील ‘ब’ प्रमाणे
3.	/t/	ट्	top, pot	मराठीतील ‘ट’ प्रमाणे
4.	/d/	ड्	den, bad	मराठीतील ‘ड’ प्रमाणे
5.	/k/	क्	cat, pack	मराठीतील ‘क’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये k येईलच असे नाही)
6.	/g/	ग्	God, dog	मराठीतील ‘ग’ प्रमाणे
7.	/f/	फ्	fan, tough	मराठीतील ‘फ’ प्रमाणे
8.	/v/	व्ह्	very, curve	मराठीतील ‘व्ह’ प्रमाणे
9.	/θ/	थ्	thank, path	मराठीतील ‘थ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये बहुतांशवेळा th चा वापर)
10.	/ð/	द्	they, bathe	मराठीतील ‘द’ प्रमाणे
11.	/s/	स्	sun, bus	मराठीतील ‘स’ प्रमाणे
12.	/z/	झ्	zero, buzz	मराठीतील ‘झ’ प्रमाणे
13.	/ʃ /	श्	shop, posh	मराठीतील ‘श’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये बहुतांशवेळा sh चा वापर)
14.	/ʒ/	झ्य्	pleasure	मराठीतील ‘झ्य’ प्रमाणे (हा साऊंड शब्दाच्या सुरुवातीस/अखेरीस येत नाही)
15.	/h/	ह्	hut	मराठीतील ‘ह’ प्रमाणे
16.	/tʃ/	च्य्	chess, patch	मराठीतील ‘च’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये बहुतेकवेळा ch/tch चा वापर)
17.	/dʒ/	ज्य्	joy, badge	मराठीतील ‘ज्य’ प्रमाणे (राज्य)
18.	/m/	म्	man, name	मराठीतील ‘म’ प्रमाणे
19.	/n/	न्	nose, van	मराठीतील ‘न’ प्रमाणे
20.	/ŋ/	ङ् (अनुस्वार)	sing, ring	मराठीतील ‘ङ्’ प्रमाणे (शक्यतो अनुस्वारासाठी हा साऊंड वापरला जातो)
21.	/l/	ल्	lamp, bull	मराठीतील ‘ल’ प्रमाणे
22.	/r/	र्	rat, car	मराठीतील ‘र’ प्रमाणे
23.	/w/	व्	wait	मराठीतील ‘व’ प्रमाणे
24.	/j/	य्	yellow	मराठीतील ‘य’ प्रमाणे

 

·         Vowels:

 

Sl. No.	IPA Symbol	Pronunciation	Example	Explanation
1.	/I/	इ	pit, fit	र्हस्व ‘इ’ (स्पेलिंगमध्ये बहुतांशवेळा i चा वापर)
2.	/i:/	ई	feet, keen	दीर्घ ‘ई’ (स्पेलिंगमध्ये ee/ea चा वापर)
3.	/e/	ए	bed, sweat	मराठीतील ‘ए’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये e चा वापर)
4.	/æ/	अॅ	bat, rat	मराठीतील ‘अॅ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये a चा वापर)
5.	/a:/	आ	bark, hark	मराठीतील ‘आ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये ar चा वापर)
6.	/ʌ/	अ्	but, cut	मराठीतील ‘अ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये u चा वापर)
7.	/ə/	अ	alone, about	मराठीतील ‘अ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये a चा वापर/शक्यतो शब्दाच्या सुरुवातीस)
8.	/ə:/	अ (दीर्घ)	bird, curd	मराठीतील ‘अ’ प्रमाणे (‘अ’ नंतर स्पेलिंगमध्ये जर r येत असेल तर)
9.	/U/	उ	put,	मराठीतील ‘उ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये u चा वापर)
10.	/u:/	ऊ	fool, cool	मराठीतील ‘ऊ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये oo चा वापर)
11.	/ɔ/	ऑ	cot, mock	मराठीतील ‘ऑ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये o/ou चा वापर)
12.	/ ɔ:/	ऑ (दीर्घ)	long, tall	मराठीतील दीर्घ ‘ऑ’ प्रमाणे (स्पेलिंगमध्ये e चा वापर)
13.	/eI/	एइ	bay, say	स्पेलिंगमध्ये a आहे आणि उच्चार ए असा होत असेल तर.
14.	/aI/	आइ	buy, sky	आ आणि नंतर स्पेलिंगमध्ये y येत असेल तर.
15.	/ɔI/	ऑइ	boy, toy	ऑ आणि नंतर स्पेलिंगमध्ये y येत असेल तर.
16.	/əU/	अउ	go, slow	मराठीतील ओ ऐवजी हा स्वर वापरला जातो.
17.	/aU/	आउ	cow,	मराठीतील आउ साठी
18.	/Iə/	इअ	bear, tear	इ आणि स्पेलिंगमध्ये याच्यानंतर r येत असेल तर.
19.	/Uə/	उअ	poor, sure	उ आणि यानंतर र हे व्यंजन येत असेल तर.
20.	/eə/	एअ	hair, fair	ए आणि यानंतर र हे व्यंजन येत असेल तर.

 

·         इंग्रजी अल्फाबेटमध्ये २१ व्यंजने आणि ५ स्वर (a, e, i, o, u) येतात.

·         फोनोलॉजीनुसार २४ व्यंजने आणि २० स्वर आहेत.

·         २० स्वरांपैकी १२ हे pure vowels आहेत आणि ८ हे diphthongs आहेत.

·         Diphthongs: दोन स्वरांचा समुच्चय.